Πολύ συχνά παρατηρείται η ανησυχία των γονιών με παιδιά στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, όταν βλέπουν το παιδί τους να δυσκολεύεται στην ανάγνωση σε σχέση με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του. Σε φυσιολογικό επίπεδο, θα πρέπει να βλέπουν ότι βελτιώνεται ο ρυθμός ανάγνωσης, καθώς περνάει ο καιρός. Όταν, όμως, αυτό δε βλέπουν να συμβαίνει, αρχίζουν και ανησυχούν. Αναρωτιούνται για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό στο δικό τους παιδί και ψάχνουν τρόπους για να το διευκολύνουν. Όταν ένα παιδί δυσκολεύεται στην ανάγνωση πρέπει πρώτα να αναζητηθούν οι αιτίες και έπειτα οι τρόποι για να το βοηθήσετε, ανάλογα με την περίπτωση.

Ποια χαρακτηριστικά έχει ένα παιδί για να πούμε ότι δυσκολεύεται στην ανάγνωση

Όταν ένα παιδί δυσκολεύεται στην ανάγνωση πιθανόν να παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά:

• κομπιάζει
• συλλαβίζει τις λέξεις
• προφέρει με λανθασμένο τρόπο τις λέξεις που βλέπει
• μπερδεύει τα γράμματα
• λαχανιάζει
• χάνει τη σειρά του
• αρνείται να διαβάσει

Γιατί το παιδί μου δυσκολεύεται στην ανάγνωση – ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες;

Οι βασικές αιτίες μπορεί να είναι οι εξής:

1. απλώς χρειάζεται περισσότερη εξάσκηση
2. βλέπει το διάβασμα σαν αγγαρεία και βαριέται, δεν το βρίσκει ενδιαφέρον
3. μπορεί και να είναι σημάδι μαθησιακών δυσκολιών (δυσαναγνωσία).

Το παιδί μου δυσκολεύεται στην ανάγνωση: 12 τρόποι για να το βοηθήσετε ανάλογα με την περίπτωση

Αρχικά, θα πρέπει να καταλάβετε ποια είναι η αιτία που δυσκολεύει το παιδί να κάνει ανάγνωση. Για αυτό το λόγο, μπορείτε να εφαρμόσετε με τη σειρά τους παρακάτω τρόπους αποκλείοντας σιγά σιγά όσες αιτίες δεν ισχύουν και να καταλήξετε σε ένα συμπέρασμα.

Α) Στην περίπτωση που χρειάζεται περισσότερη εξάσκηση:

Βρείτε βιβλία που θα του αρέσουν: Το 73% των μαθητών δηλώνει ότι θα διάβαζε περισσότερο αν έβρισκε βιβλία που τους άρεσαν. Το μυστικό για να γίνεις καλύτερος αναγνώστης είναι η εξάσκηση—κάτι που είναι πολύ πιο εύκολο όταν στο παιδί σου αρέσει πραγματικά αυτό που διαβάζει.  Όσα περισσότερα βιβλία διαβάζει ένα παιδί, τόσο πιο πολύ βελτιώνεται όχι μόνο στην ανάγνωση, αλλά και στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου του και στην ορθογραφία (ειδικά αν έχει δυσορθογραφία).

Β) Στην περίπτωση που απλώς βαριέται, επειδή δε βρίσκει ενδιαφέρον το διάβασμα, τότε θα πρέπει να κάνετε το διάβασμα διασκεδαστικό.

Υπάρχουν παιδιά που έχουν μία φυσική αγάπη για το διάβασμα, ενώ άλλα όχι. Στην περίπτωση αυτή, τι πρέπει να κάνετε για να το βοηθήσετε να κάνει εξάσκηση στην ανάγνωση και να βελτιωθεί, αν μισεί το διάβασμα; Μαθαίνοντας να κάνει το διάβασμα διασκεδαστικό, το παιδί σας είναι πιο πιθανό να αναπτύξει αγάπη για το διάβασμα, ενθαρρύνοντας καλύτερες αναγνωστικές συνήθειες και διευκολύνοντας τη μάθηση.

Καλλιεργήστε του τη φιλαναγνωσία: Το κλειδί για την ενθάρρυνση των αναγνωστικών συνηθειών στα παιδιά είναι να διαβάζουν οι γονείς μαζί τους στο σπίτι από νεαρή ηλικία. Διαβάζοντας συχνά μαζί, το παιδί σας θα μάθει από πρώτο χέρι τις χαρές που μπορεί να φέρει η ανάγνωση, βοηθώντας το να αναπτύξει κίνητρο για ανάγνωση. Ωστόσο, κάθε μαθητής μαθαίνει και επεξεργάζεται τις πληροφορίες διαφορετικά. Αυτό σημαίνει ότι κάποια παιδιά μπορεί να έχουν μια φυσική αγάπη για το διάβασμα και κάποια όχι. Εάν το παιδί σας ανήκει στη δεύτερη κατηγορία, μην ανησυχείτε. Ως γονείς, υπάρχουν πολλές διαφορετικές στρατηγικές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να παρακινήσετε το παιδί σας να διαβάσει.

10 τρόποι για να ενθαρρύνετε τις καλές συνήθειες ανάγνωσης στα παιδιά

Δοκιμάστε αυτές τις 10 εύκολες συμβουλές για να ενθαρρύνετε τις καλές συνήθειες ανάγνωσης στο παιδί σας κάνοντας το διάβασμα διασκεδαστικό.

• Δημιουργήστε μια περιοχή ανάγνωσης: Φτιάξτε ένα χώρο για να διαβάζει το παιδί σας. Πάρτε μια καρέκλα που του αρέσει, διασκεδαστικά αξεσουάρ, μια ποικιλία βιβλίων και το παιδί σας θα έχει τη δική του άνετη γωνιά ανάγνωσης.
• Ενθαρρύνετε το διάβασμα στο σπίτι: Διδάξτε στο παιδί σας ότι η ανάγνωση δεν γίνεται μόνο μέσα από βιβλία. Εξασκηθείτε στην ανάγνωση μενού, ονομάτων ταινιών, οδικών πινακίδων, οδηγιών παιχνιδιών και πολλά άλλα—δείξτε στο παιδί σας ότι η ανάγνωση είναι παντού.
• Λειτουργήστε ως πρότυπο και διαβάστε μπροστά στο παιδί σας. Βλέποντάς σας να διαβάζετε περιοδικά, εφημερίδες και βιβλία δείχνει στο παιδί σας ότι το διάβασμα είναι σημαντικό. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να έρθει μαζί σας με το δικό του βιβλίο, ενώ εσείς διαβάζετε.

• Δημιουργήστε συνδέσεις μεταξύ της ανάγνωσης και της πραγματικής ζωής. Βοηθήστε το παιδί σας να εφαρμόσει αυτό που διαβάζει στην καθημερινή του ζωή. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να αυξήσετε το ενδιαφέρον του για ανάγνωση.
• Βρείτε βιβλία που θα του αρέσουν: Μερικές φορές, η χαμηλή αναγνωστική κατανόηση οφείλεται στο γεγονός ότι ένας μαθητής απλώς δεν ενδιαφέρεται για αυτό που διαβάζει. Είναι προτιμότερο να του δώσετε κάποια παραμύθια για ανάγνωση με ενδιαφέρουσες και διδακτικές ιστορίες, παρά να το πιέσετε να κάνει ανάγνωση το μάθημα που έχουν για το σχολείο. Έτσι, δε θα το βλέπω ως κάτι αναγκαστικό.

Αν έχετε δοκιμάσει όλα τα παραπάνω και το παιδί συνεχίζει να δυσκολεύεται στην ανάγνωση, τότε ίσως θα πρέπει να επισκεφθείτε έναν ειδικό για να εκτιμήσει αν υπάρχουν μαθησιακές δυσκολίες και δυσαναγνωσία.

Γ) Στην περίπτωση που αντιμετωπίζει μαθησιακές δυσκολίες

Στην περίπτωση που ένα παιδί έχει μαθησιακές δυσκολίες στην ανάγνωση, τότε αντιμετωπίζει δυσκολία στην κατανοήση του κειμένου και χρειάζεται άλλου είδους χειρισμούς. 

• Να διαβάζει φωναχτά: Το να ακούνε δυνατά τις λέξεις βοηθά πολλούς μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα αυτό που διαβάζουν από ό,τι μπορούν να καταλάβουν αν διαβάζουν από μέσα τους.
• Ξεφυλλίστε τα περιεχόμενα ενός βιβλίου: Η γρήγορη ανασκόπηση των επικεφαλίδων ενός βιβλίου είναι για ττους μαθητές σαν μία επανάληψη του τι διαβάζουν. Το παιδί σας πριν ξεκινήσει την ανάγνωση,μπορεί να ρίξει μια ματιά στις επικεφαλίδες για να κατανοήσει γρήγορα τι κείμενο θα διαβάσει και έτσι να κατανοήσει καλύτερα το περιεχόμενό του.
• Ξαναδιάβασε τα σημεία του κειμένου που του προκαλούν σύγχυση και μπέρδεμα: Αυτό μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να αποκτήσει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το τι μαθαίνει. Αυτό βοηθά επίσης να διασφαλίσετε ότι είναι σε θέση να κατανοήσει το υπόλοιπο κείμενο που θα δει παρακάτω στο βιβλίο.
• Χρησιμοποιήστε έναν χάρακα ή τον δείκτη του χεριού για να ακολουθήσετε τη σειρά: Εάν δυσκολεύεται να κρατήσει τη σωστή σειρά των γραμμών του κειμένου ενώ διαβάζει, χρησιμοποιήστε έναν χάρακα ή τον δείκτη του χεριού για να διευκολύνετε την παρακολούθηση. Αυτό το τέχνασμα μπορεί επίσης να βοηθήσει τους μαθητές που έχουν δυσλεξία και αγωνίζονται να ξεχωρίσουν τις γραμμές του κειμένου και τις προτάσεις, ενώ διαβάζουν.
• Να γράψει τις λέξεις που δεν τις γνωρίζει: Καθώς το παιδί σας κάνει ανάγνωση, ζητήστε του να γράψει τις άγνωστες λέξεις ή να τις υπογραμμίσει. Ενθαρρύνετέ το να τις ψάξει σε ένα λεξικό για να μάθει τι σημαίνουν. Στη συνέχεια, βρείτε τρόπους να τις χρησιμοποιήσετε σε μια πρόταση που θα φτιάξει μόνο του το παιδί.
• Συζητήστε τι διάβασε: Όταν το παιδί τελειώσει το διάβασμα, μιλήστε για αυτό που μόλις διάβασε. Ρωτήστε το παιδί σας τι έμαθε και ποιες είναι οι σκέψεις του.
• Ανακεφαλαιώστε και συνοψίστε τα κύρια σημεία: Ζητήστε του να ανακεφαλαιώσει και να συνοψίσει τα κύρια σημεία. Η εξήγηση του τι έμαθε το παιδί με δικά του λόγια βοηθάει να διασφαλίσετε ότι κατανοεί αυτό που διάβασε.
  
• Γράψτε ερωτήσεις σχετικά με αυτά που δεν καταλαβαίνει: Ζητήστε από το παιδί να κρατήσει σημειώσεις σχετικά με αυτά που δεν καταλαβαίνει ενώ διαβάζει.
  
• Χρησιμοποιήστε διαφορετικές μορφές: Μερικοί μαθητές μαθαίνουν καλύτερα όταν βλέπουν εικόνες και σχεδιαγράμματα, ακούν ή γράφουν πράγματα. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει καταγραφή των κύριων σημείων καθώς διαβάζει ή οπτικοποίηση του υλικού σχεδιάζοντας αυτό που διαβάζει το παιδί σας.
• Προσδιορίστε προβλήματα ανάγνωσης: Εάν το παιδί σας δυσκολεύεται με την ανάγνωση σε συνεχή βάση, προσέξτε για “σημάδια” ότι μπορεί να έχει δυσκολία στην ανάγνωση. Έως και 5 μαθητές σε μια τάξη μπορεί να υποφέρουν από κάποια μορφή δυσαναγνωσίας. Εάν δεν υπάρχει καμία βελτίωση, είναι σημαντικό να προσδιορίσετε εάν έχει πρόβλημα ανάγνωσης, ώστε να μπορείτε να λάβετε μέτρα για να το λύσετε.
• Να γίνει εκτίμηση από έναν δάσκαλο ειδικής αγωγής: Η βελτίωση των δεξιοτήτων ανάγνωσης και κατανόησης του παιδιού σας είναι κάτι που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι κάθε μέρα. Για τους μαθητές που χρειάζονται μια επιπλέον ώθηση, ένας δάσκαλος ειδικής αγωγής μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση αυτών των δεξιοτήτων ακόμη περισσότερο.

Αν θέλεις να ενημερώνεσαι και για άλλα παρόμοια και χρήσιμα θέματα, κάνε εγγραφή στο newsletter μας.